Pojęcie własności intelektualnej nie jest zbytnio skomplikowane, a i tak często dochodzi do jego naruszenia, jest to szczególnie widoczne w dobie upowszechnienia Internetu. Bywa, że łamanie praw autorskich odbywa się nieświadomie i wynika z niewiedzy. Każde jednak naruszenie wiąże się z konsekwencjami prawnymi. Co warto wiedzieć o własności intelektualnej i jak ją chronić?
Własność intelektualna to wytwór pracy człowieka. Jest on nierozerwalnie związany z jego pracą intelektualną, twórczą, kreatywną. To, co wyróżnia powstałe dobra niematerialne czy niektóre własności przemysłowe to to, że są one unikalne, nowatorskie. Własność intelektualną podzielić można na 3 kategorie. Pierwsza z nich dotyczy praw autorskich i praw pokrewnych (są to różnego rodzaju utwory np. wyrażone słowami, muzyczne, fotograficzne, architektoniczne itp.), druga to własność przemysłowa (wynalazki, wzory użytkowe, przemysłowe, znaki towarowe, bazy danych, oznaczenia geograficzne itd.) oraz know-how (poufne informacje techniczne, technologiczne, gospodarcze, organizacyjne).
Prawo własności intelektualnej ustanawia możliwości korzystania z różnego rodzaju dóbr niematerialnych. Jest ono regulowane przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Prawo własności przemysłowej, ustawę o ochronie baz danych i ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ochrona własności intelektualnej uzależniona jest od rodzaju powstałego dobra czy wynalazku. Utwory objęte są prawem autorskim, są one chronione już od momentu ich powstania, nie trzeba ich rejestrować. Inaczej wygląda to w przypadku tworów własności przemysłowej. W ich przypadku konieczne jest zgłoszenie do Urzędu Patentowego. Nie zmienia to faktu, że wszelkie dobra niematerialne są chronione, a ewentualne naruszenia skutkują konsekwencjami prawnymi.
Głównym problemem jest teraz naruszanie własności intelektualnej w Internecie. Często wynika to z braku świadomości i niewiedzy, że własnym działaniem w sieci łamie się prawo. Przykładów takiego nadużycia jest mnóstwo. Często występującym naruszeniem jest publikowanie cudzych zdjęć bez zgody i wiedzy autora. Dotyczy to zarówno prywatnych osób zamieszczających treści w serwisach społecznościowych, jak i blogerów czy nawet niektórych firm. Nieznajomość prawa w tej kwestii może mieć konkretne skutki prawne. Równie powszechne jest przywłaszczanie cudzych treści i podpisywanie ich swoimi danymi. Do tego dochodzi jeszcze możliwość kopiowania i plagiatowania, co również jest karalne.
Naruszanie własności intelektualnej wiąże się z konkretnymi karami. Są one uzależnione od rodzaju przestępstwa. Gdy w grę wchodzi nieumyślne naruszenie, najczęściej stosowana jest kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. Bardziej dotkliwe konsekwencje mogą spotkać osoby, które świadomie naruszyły własność intelektualną i np. rozpowszechniły cudze utwory bez zgody autorów. Wówczas także możliwa jest grzywna, ograniczenie lub pozbawienie wolności, ale do 2 lat. Jeśli natomiast naruszyło się własność intelektualną, by uzyskać korzyści majątkowe, wówczas pozbawienie wolności wzrasta do lat 3.
Jeżeli chodzi o ochronę własności intelektualnej, najtrudniej chronić prawa autorskie w Internecie. Jeśli twórca dzieła zorientuje się, że ktoś bezprawnie wykorzystuje jego dzieła, może wysłać takiej osobie wezwanie do zaprzestania takich działań, ponieważ jest to niezgodne z prawem. Jeśli jednak nie przyniesie to spodziewanego skutku, wówczas można wystąpić na drogę prawną i złożyć pozew sądowy. W tym pomocny może być prawnik specjalizujący się w ochronie praw autorskich, który wskaże, jakie czynności należy podjąć, by skutecznie dochodzić praw w sądzie. Oczywiście twórca musi w takich sprawach wykazać, że to on jest autorem dzieła, co do którego toczy się postępowanie. Należy udowodnić, że ma on cechy samodzielnej twórczości.
Zamieszczając własne utwory w Internecie, warto pomyśleć od razu to tym, jak można je chronić. Za każdym razem należy je podpisywać, aby ich autorstwo było oczywiste. Jeżeli chodzi np. o zdjęcia, te można oznaczać cyfrowym znakiem wodnym, wtedy nie ma wątpliwości co do autora. Twórca powinien więc sam zadbać o to, by jego dzieła były odpowiednio zabezpieczone. Wtedy łatwiej będzie udowodnić naruszenie własności intelektualnej w sądzie i skutecznie dochodzić swoich praw.
Łatwiej chronić własność przemysłową. Tworząc jakiś nowatorski wynalazek, wzór użytkowy czy znak towarowy, najlepiej zgłosić to do Urzędu Patentowego RP, gdzie można starać się o przyznanie patentu lub prawa ochronnego.
jedna odpowiedź do “Co to jest własność intelektualna i jak bronić własność intelektualną?”
A czy jak wymyślę patent na to, jak zdymisjonować rząd tak, żeby już nie doszedł do władzy i żeby nikt przy tym nie ucierpiał, to mogę to opatentować?